Bugün 29 Ekim 2022… Parçalanmış, yokluk içindeki bir imparatorluktan, dünyanın selam durduğu genç bir devlete giden yolun en önemli kilometre taşının, Cumhuriyet'in ilanının 99'uncu yıl dönümü… Mustafa Kemal Atatürk'ün askeri ve siyasi dehasının önderliğinde, işgal altındaki bir ülkeyi özgürlüğe taşıyan büyük bir ulusun evlatları, torunları Cumhuriyet Bayramı'nı büyük bir coşku ve ulusal onurla kutlayacak…

SIRA CUMHURİYET'TE

Mustafa Kemal'in 19 Mayıs 1919'da Samsun'a adım atmasıyla yakılan kurtuluş ateşi, bir yandan ülkeyi işgalden kurtarırken diğer yandan da Cumhuriyet'e giden yolun alt yapısını hazırlandı. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'taki ifadesiyle Milli Mücadele kazanılana kadar “vicdanında milli bir sır” olarak sakladığı Cumhuriyet'in ilanı için ilk adımı 23 Nisan 1920'de TBMM'nin açılışı ile attı. Yeni bir anayasa hazırlandı. Sıra; Cumhuriyet'in ilanına geldi.

ÇANKAYA'DAKİ DAVET

28 Ekim Pazar akşamı Çankaya Köşkü'nde önemli bir davet vardı. İsmet İnönü, Kazım Özalp, Fethi Okyar, Ruşen Eşref Ünaydın, Fuat Bulca, Kemalettin Sami ve Halit Karsıalan, Mustafa Kemal'in masasında buluştu. Yemek sırasında Mustafa Kemal misafirlerine dönüp “Efendiler! Yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz” dedi. Atatürk o gece, İsmet İnönü ile 1921 Anayasası'nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırladı. İsmet İnönü'ye ilk maddeyi yazdırdı: Türkiye Devleti'nin hükümet şekli Cumhuriyet'tir…

Ve büyük gün… 29 Ekim'de Meclis, Genel Kurul 158 milletvekili ile toplandı. İsmet İnönü, Meclis'e anayasanın birinci maddesinin değiştirilmesi teklifini sundu, “Millet hakimiyeti fiili olarak eline almıştır. O halde bunu hukuki olarak dile getirmekten neden çekiniyoruz?” diye seslendi. Teklif oy birliğiyle kabul edildi. Bütün milletvekilleri ayağa kalktı, üç kez “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırdı…

CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ

Cumhuriyet ilan edildiğinde saat 20.45'i gösteriyordu. Sıra ilk Cumhurbaşkanı'nı seçmeye geldi. Yapılan gizli oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal, TBMM tarafından yeni Türk devletinin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Cumhurbaşkanı unvanıyla kürsüye çıkan Mustafa Kemal Paşa'nın Meclise hitabı TBMM kayıtlarında şöyle yer aldı:

“Efendiler; asırlardan beri Doğu'da haksızlığa ve zulme uğramış olan milletimiz, Türk milleti, gerçekte soydan sahip bulunduğu yüksek kabiliyetlerden yoksun zannediliyordu. Son yıllarda milletimizin fiili olarak gösterdiği kabiliyet, istidat ve kavrayış kendi hakkında kötü düşünenlerin ne kadar gafil ve ne kadar gerçeği görmekten uzak, görünüşe aldanan insanlar olduğunu pek güzel ispat etti. Milletimiz kendisinde var olan vasıfları ve değeri, hükümetin yeni adıyla medeniyet dünyasına çok daha kolaylıkla gösterebilecektir.

BİRLİKTE İLERİ GİDECEĞİZ

Türkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri arasında tuttuğu yere layık olduğunu eserleriyle ispat edecektir. Arkadaşlar; bu yüksek rejimi yaratan Türk milletinin son dört yıl içinde kazandığı zafer, bundan sonra da birkaç misli olmak üzere kendini gösterecektir. (…) Daima sayın arkadaşlarımın ellerine çok samimi ve sıkı bir şekilde yapışarak, kendimi onların şahıslarından bir an bile uzak görmeyerek çalışacağım. Daima milletin sevgi ve güvenine dayanarak hep birlikte ileri gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır.”

Dualar okundu, oturum sona erdi… Meclis'in önünde toplanan vatandaşlar Mustafa Kemal'i büyük sevgi gösterisiyle karşıladı. Yurdun dört bir yanında 101 pare top atışı yapıldı. Bağımsızlığın simgesi Cumhuriyet, milletin en büyük bayramı oldu.

CUMHURİYET SONSUZA DEK YAŞAYACAKTIR
Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923'e kadar “vicdanında milli bir sır” olarak sakladığı Cumhuriyet için 1926 yılında “Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır; fakat Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacaktır” yorumunu yaptı.

Liderlerden Cumhuriyet Bayramı mesajları

100'üncü yaş demokratların iktidarında kutlanacak

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu: Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün gençlik düşü, millet egemenliğinin nişanesi güzel Cumhuriyetimizin 99. yaşı kutlu olsun. Cumhuriyetimizin 100. yaşı, gerçek vatanseverlerin, gerçek demokratların iktidarında kutlanacaktır. Milletimiz müsterih olsun, ülkemizi bu darboğazdan el ele, omuz omuza çıkaracağız. Demokratik, laik ve sosyal hukuk devletimizi, demokrasi ile taçlandıracağız. Doğum günün kutlu olsun Türkiye!

Ya Cumhuriyet taçlanacak ya karanlık tünele gireceğiz

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu: Cumhuriyet Bayramı kutlu olsun. Kritik bir eşikteyiz. Ya Cumhuriyetimizi insan hak ve özgürlükleri temelinde gerçek anlamda kurumsallaşmış bir demokrasi ile taçlandıracağız, ya da insan hak ve özgürlüklerini göz ardı eden, dar bir grubun çıkarlarını gözeten ve devlet bekasını buna göre tanımlayan otoriter bir yönetim ile ne kadar süreceği kestirilemeyecek karanlık bir tünele gireceğiz.

Cumhuriyetimiz kutup yıldızı gibi ışık saçmayı sürdürüyor

BBP Genel Başkanı Mustafa Destici: Kazandığımız zaferin ve kurduğumuz devletin hikayesi, sadece kadim Türk tarihi için değil, tüm Müslümanlar ve tüm dünya mazlumları için bir kutup yıldızı gibi ışık saçmaya devam ediyor. İçeriden ve dışarıdan, maruz kaldığımız sayısız taarruza ve badireye rağmen, bugün, hür ve güçlü bir şekilde ayaktayız, geleceğe güvenle bakarak var olmaya devam ediyoruz. Bunu, her şeyden daha fazla Türkiye Cumhuriyeti devletine borçluyuz. Bu gurur ve güvenle, devletimize ve Cumhuriyetimize sahip çıkmaya devam edeceğiz.

Bayram havası dört bir yanı sardı

Cumhuriyet'in kuruluş yıldönümü dolayısıyla bayram coşkusu yurdun dört bir yanını sardı.

Binalar Türk Bayraklarıyla donatılırken, sokaklarda bayram havası esmeye başladı. Samsun'da vatandaşlar 1919 metre uzunluğundaki Türk Bayrağı ile yürüdü, Hatay'da genci yaşlısı Cumhuriyet'i kutladı.

sozcu.com.tr